Denizlerimiz, sadece doğal zenginliklerimiz değil; aynı zamanda ekonomik kalkınmamız, gıda güvenliğimiz ve ekosistem sağlığımız için de vazgeçilmez kaynaklardır. Bu değerli alanların etkin, sürdürülebilir ve çok paydaşlı bir yaklaşımla yönetilmesi ise günümüzde her zamankinden daha büyük bir önem taşımaktadır. İşte bu noktada Deniz Mekânsal Planlaması (DMP) devreye girmektedir.Deniz Mekânsal Planlaması, deniz ve kıyı alanlarındaki faaliyetlerin uyum içinde yürütülmesini sağlamak amacıyla geliştirilen bilim temelli, katılımcı ve entegre bir planlama sürecidir. Balıkçılık, enerji üretimi, ulaşım, turizm, doğal koruma ve bilimsel araştırma gibi farklı kullanım alanlarının bir arada değerlendirilerek deniz alanlarının en verimli ve sürdürülebilir şekilde kullanımını hedeflemektedir.Türkiye üç tarafı denizlerle çevrili bir devlet olarak, deniz kaynaklarından akılcı, dengeli ve uzun vadeli bir şekilde yararlanmak zorundadır. DMP, deniz alanlarının hem korunmasını hem de ekonomik potansiyelinin değerlendirilmesini mümkün kılan bir araçtır. Ayrıca; mavi ekonominin güçlendirilmesine, deniz koruma alanlarının etkin yönetimine, iklim değişikliğiyle mücadeleye katkı sağlayarak denizlerin geleceğini güvence altına almaktadır.xTürkiye henüz resmî olarak DMP’sini kabul etmemiş olmakla birlikte, son yıllarda bu alanda önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Çeşitli kamu kurumları, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör temsilcilerinin katkılarıyla Türkiye’de DMP’ye ilişkin çok sayıda çalışma, araştırma ve proje yürütülmektedir. Aynı zamanda, akademik çevrelerde DMP konusu giderek artan bir ilgiyle ele alınmakta, ulusal ve uluslararası birçok konferans, sempozyum ve çalıştayda kapsamlı biçimde tartışılmaktadır.Bu çalışmaların devamı olarak, Ankara Üniversitesi Deniz Hukuku Ulusal Araştırma Merkezi (DEHUKAM) öncülüğünde Türkiye DMP Platformu kurulmuştur. Söz konusu Platform, Türkiye’nin deniz mekânsal planlamasına yönelik faaliyetleri sistematik bir çerçevede sunmayı hedeflemektedir. Platformda, Türkiye’de DMP’ye ilişkin yürütülen projeler, yetkili otoriteler, mevcut mevzuat altyapısı ve DMP’nin temel unsurlarına dair güncel bilgiler yer almaktadır.Türkiye DMP Platformu’nun en dikkat çekici bileşenlerinden biri ise, kamu kurumları ile özel sektör tarafından çevrim içi olarak paylaşılan açık veri kaynaklarına dayalı şekilde hazırlanan harita çalışmasıdır. Türkiye’nin Deniz Mekânsal Planlaması Haritası, Türkiye’nin deniz alanlarında yürütülen faaliyetleri, potansiyel kullanım alanlarını ve planlama faaliyetlerini görsel bir biçimde sunmakta; karar alıcılar, araştırmacılar ve yatırımcılar için kritik bir başvuru kaynağı niteliği taşımaktadır. Böyle bir harita çalışmasının hazırlanmış olması, Türkiye açısından deniz mekânsal planlamasında somut ve stratejik bir adım anlamına gelmektedir.Türkiye’nin Deniz Mekânsal Planlaması Haritası akademik bir çalışma çerçevesinde hazırlanmış olup Türkiye Cumhuriyeti’nin resmi görüşünü yansıtmamaktadır. Ayrıca DEHUKAM tarafından hazırlanan Deniz Mekânsal Planlama haritasındaki alanlar proje uygulama bölgelerini göstermekte olup, devletin yargı yetkisi anlamına gelmemektedir. Bununla birlikte, Türkiye DMP Platformu, bu süreçte sadece bir bilgi paylaşım aracı değil; aynı zamanda çok paydaşlı iş birliğini güçlendiren, akademi ile uygulama arasında köprü kuran ve politika yapım süreçlerini destekleyen stratejik bir platform olarak konumlanmaktadır.Tüm bu çalışmalar, Türkiye’nin üç tarafını çevreleyen denizlerin ekonomik potansiyelinin, çevresel değerlerinin ve jeopolitik öneminin farkında olarak, Mavi Vatan vizyonunu bilimsel ve ekonomik bir zeminde inşa etme çabasının somut bir göstergesidir. Türkiye, deniz alanlarında bütüncül ve sürdürülebilir bir yönetim modeli geliştirerek, Mavi Vatan’ın hem bugünkü hem de gelecekteki kuşaklar için korunmasını, kalkınmasını ve derinleşmesini hedeflemektedir.
