Köroğlu kimdir? O niçin bu kadar çok sevilmiştir? Tarihin karanlık dönemlerinden günümüze uzanan bir destan kahramanı mıdır, yoksa bir eşkıya mı yahut halkın gönlünde taht kurmuş bir kahraman mı?
Dağları mekân tutan, beylerden ve kervanlardan bac alan, Kırat’ıyla kanatlanıp uçan, Ayvaz’ıyla ve yanındaki koçaklarıyla düşmanı basan, dağlara methiyeler söyleyen, hem şiiri hem kılıcıyla heybetli, mürüvvetli, kuvvetli, aynı zamanda beylere, paşalara, zâlimlere kafa tutan bu Köroğlu kimdir?
Köroğlu elbette bunlardan, bu isimlerden ve sıfatlardan birisidir veya hepsidir. Fakat bu isim etrafında pek çok alp ve yiğidin, askerin, kahramanın bir araya geldiği bazen mitolojik bir şahsiyet, bazen destanlarda yiğitliğiyle nam salmış bir kahraman, bazen de arşiv belgelerinde icraatları yüzünden devletin fermanlarına konu olan bir kimsedir karşımızda duran. Bilinmeyen devirlerden zamanımıza ve geleceğe doğru boz bulanık seller gibi akıp gelmekte olan tarihî birikim, onun da hayatını bazı bilinmezler, sorular, problemler eşliğinde günümüze taşımıştır.
Elbette “Köroğlu kimdir?” dediğimizde “Şudur!” diye net cevaplar veremiyoruz. Fakat onun destan çağlarından bugünlere birikerek geldiğini, bu ad altında birden fazla şahsiyetin yaşadığını ifade edebiliyoruz. Köroğlu her ne kadar hayatı belgelerle ispat edilebilen bir şahsiyet olsa da o, destanî yönüyle öne çıkan biri olmuştur. Bugün de özellikle ülkemizde böyle anılmakta, bu şekilde kabul görmektedir.
Köroğlu, Türk dünyasının ortak değerlerinden birisidir. Böyle olmakla birlikte diğer Türk devletlerinin yanı sıra Köroğlu’nun yaşadığı birden fazla yer vardır. Hem de ona izafe edilen yerleşim yerleri, dağ ve geçitler bulunmaktadır. Destan çağlarından günümüze kadar uzanan Köroğlu hikâyelerinin anlatıcılığı da onun birden fazla yer tarafından sahiplenilmesine zemin hazırlamıştır.
Araştırmacıların Köroğlu’nun yaşadığı yerler içerisinde Bolu’nun Dörtdivan ilçesine yakın dönemlerden itibaren dikkat çektikleri görülmektedir. Konu üzerinde Prof. Dr. Faruk Sümer hocamızın hem arşiv belgelerinde hem de Dörtdivan’da bazı araştırmaları olmuştur. Sonuç olarak Faruk Sümer hem bir röportajında hem de Köroğlu’yla ilgili çalışmalarında onun Dörtdivan’ın Sayık Köyü’nde doğduğunu arşiv belgelerine dayanarak tespit etmiştir. Bundan sonra Bolu’da Köroğlu üzerine çalışmaların hızlandığı görülür. Bu konuda düzenlenen sempozyumlar dikkat çekmektedir.
Bu bilimsel toplantılarda Köroğlu üzerine yeni yaklaşımlar, onunla ilgili yeni bilgiler ve tespit edilen yeni hikayelerin varlığı dikkat çekmektedir. Fakat burada Faruk Sümer hocamızın tespitlerini saymazsak onun Dörtdivan’da yaşadığına dair elle tutulur bir araştırma ne yazık ki mevcut değildir.
Köroğlu’nun doğduğu köy olarak Sayık ismi anılmasına, bunun Dörtdivan’da bir köy olduğu bilinmesine rağmen Köroğlu’nun yaşadığı, tabir yerindeyse esip gürlediği bu topraklarda niçin onunla ilgili araştırmalar ve bilimsel çalışmalar yapılmaz, pek de anlayabilmiş değiliz.
Burada Bolu isminin telaffuz edilmesi bizce yeterli değildir. Evet Köroğlu, Bolu’nun, Türkiye’nin, hatta Türk dünyasının ortak bir değeridir ve belki de yakın gelecekte Orta Asya Türk Cumhuriyetleri ile aramızda ortak bir kültür ortamının tesisinde köprü isimlerden birisi olacaktır. Fakat biz burada Dörtdivan isminin de öne çıkarılması gerektiğini ve bu toprakların merkeze alınarak Köroğlu’nun hayatına yeniden bakmak gerektiğini düşünmekteyiz.
