Anasayfa
  • Afyon Haber
  • Afyon İş İlanları
  • Gündem
  • Asayiş
  • Siyaset
  • Spor
  • Ekonomi
  • Son Depremler İslam Sağlık Dünya Bölge Türkiye Magazin Eğitim Sanat Alışveriş Vefatlarımız
  • Ara
SON DAKİKA:
01:57
Eczacı Adayları Beyaz Önlükle Geleceğe Adım Attı
01:55
Afyonkarahisar’da Aile Haftası’nda Kadınlar Camilerde Buluştu
01:39
Boluspor, İstanbulspor'u Devirdi! 33 Yıl Sonra Süper Lig Hayali Gerçekleşiyor mu?
01:35
Afyon'da Öğretmen Akademileri Coşkulu Kapanış Yaptı!
01:34
Nisan'da Kartlı Ödemelerde Dev Rakam: Online Harcamalar Yükselişte!
00:19
Antalya Lezzet Şöleni Başladı! Akdeniz Mutfağı Dünyayı Ağırlıyor
00:09
Afyonkarahisar'da Köfteci Yusuf'a Mutfak Görevlisi Alınacak
Foto Galeri Yazarlar
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
  1. Haberler
  2. Eğitim
  3. Edebiyat Meseleleri - 2 - Yasin Şen
Eğitim
05 Aralık 2021 - 13:33

Edebiyat Meseleleri - 2 - Yasin Şen

Osmanlı edebî metinlerinden bir kısmını irfanî tecrübenin ürünü olarak okuyabilecek bir araştırmacı bulmak bugün için çok zor ve içinden kolay çıkılamayacak bir meseledir. Çünkü modern edebiyat tarihçiliğinin edebî eserin kaynağı ile ilgili ciddi problemleri vardır.

Eğitim
05 Aralık 2021 - 13:33
Yorumlar
TAKİP ETTAKİP ET
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
Edebiyat Meseleleri - 2 - Yasin Şen
Değişen zaman ve dünya görüşüyle beraber geleneksel dönemlere ait edebî eserlerin kaynaklarının ya üstü örtülmüş ya da epistemolojik bağ koparılmıştır. Dolayısıyla ait olduğu bilgeliğin ve tefekkür dünyasının çözümlemesi yapılmadan edebî eser üzerine yapılan bazı tenkitler, indî hükümler olmaktan öteye geçememektedir. 

Osmanlı medeniyetinin tefekkür dünyasını yoğuran onca sûfî, âlim ve şairin yazdığı bir metni tamı tamına, edebî metnin oluştuğu devir ve o eseri ortaya koyan müellifin iç tecrübesi olarak okuyabilir miyiz? Mesnevî, Leylâ vü Mecnûn, Hüsn ü Aşk, Muheyyelât-ı Aziz Efendi, A‘mâk-ı Hayâl gibi eserlerin yanı sıra masal, bilmece, tekerleme, şathiye, devriye hatta efsane gibi türleri ait olduğu bağlamı net bir şekilde verebilecek bir duyarlılık, birikim ve görüşle inceleyebildiğimizi söyleyebilir miyiz? Bizim bu soruları sormamızın sebebi henüz bu metinlerde karşımıza çıkan gerçekliğin ve olağanüstülüklerin ne olduğuyla ilgili sağlam bir hüküm verilememiş olmasıdır.

Bu hususta “hermetik düşünce” yani “anlama sanatı” da denilen bir husus devreye girmektedir. Öyleyse anlama dediğimiz husus, aslında bir usul veya yöntem değil; insanın yaşadığı zaman ve mekanla ilgili bir durumdur.  Bunun en tipik göstergesi Osmanlı Edebiyatına yönelik yorum ve görüşlerin birkaç asır öncesiyle yer yer aykırılık teşkil etmesidir.

Dünyanın gerçekten olmadığını söyleyenler, gerçek varlığın “yokluk”ta olduğunu bildirenler, insanın ve bütün varlığın bir hayâl olduğunu ifade edenler, görünüşün bir serâp olduğunu ısrarla vurgulayanlar, zamanın bir yanılsama olduğunu bildirenler, az ve uz gidip bir arpa boyu yol gidemeyenler, annesinin ve babasının beşiğini tıngır mıngır sallayanlar bize ne söylemek istedi? Varlığı, dünyayı ve âlemi “yokluk”, “serap”, “hayâl”, “rüya” gibi kavramlar etrafında izah etmeye çalışanlar neyi anlatmaya çalıştılar? Onlar bize zihnimizdeki âleme benzer bir kurguyu mu haber vermek istedi? Rüya âlemiyle bu metinler arasında nasıl bir ilgi vardır? Bir rüyâ tecrübesini bir masal gibi okuyabilir miyiz? Yokluk nedir, hayal ne anlama gelir, serap neyi ifade eder? 

Bütün bunları “saçmalık”, “olağanüstülük”, “uydurma” gibi kavramlar etrafında izah etmeye çalışmak en hafif tabirle kolaycılıktır. Dolayısıyla yukarıdaki soruları şimdiki edebiyat tarihçiliğimizin cevaplandırabilmesi çok zor görünüyor. Fakat biz bu soruların bir cevabı olduğunu düşünmekteyiz. 

Edebî metinlerin anlaşılması, algılanması ve yorumlanmasında dönemin bilgi anlayışlarının büyük ölçüde etkili olduğunu söyleyebiliriz. Osmanlı edebî metinlerinin yazıldığı dönemle yorumlandığı, incelendiği ve tekrar yayınlandığı dönemdeki bilgi anlayışı ve bilgi felsefesi arasında büyük farklar ve belki de tezatlar söz konusudur. Bu metinlerin yorumlanmasında karşılaştığımız birçok güçlüğün sebebinin bu olduğunu düşünüyoruz. 

Yahya Kemâl’in “Tarihte zâhirî hakikat, masalda ledünnî hakikat gizlidir.” sözleri Türk Edebiyatı ürünlerinin anlaşılması noktasında önemli bir hususu dile getirir. Bizim masal dediğimiz edebî ürünler bir insan-ı kâmilin hakikatine giden yolda yaşadığı tecrübelerin kurgunun imkâmlarıyla dile gelmiş hâli olabilir mi? Yahut bazı edebî metinler bu tecrübelerin edebiyata yansımış hâlidir, diyebilir miyiz? Niçin olmasın! 

Aynı sonuçlara ulaşa ulaşa artık orijinal bir şey söylemekten mahrum, bölmekten ve analiz etmekten metnin dünyasına girmeyi ihmal etmiş, kupkuru söylemler ve tahlil metotları elinde heder edilmiş bir edebiyat araştırmacılığının Türk Edebiyatının meselelerine yönelik özgün bir çözüm önerisi kalmamıştır. Sembollerin, mazmunların ve ancak kendi döneminde bir anlam kazanabilecek kavramların ne dediğine aldırmadan sadece şekle ve görünüşe odaklanarak, kuru tanımlar ve tasnifler yoluyla bir devrin edebiyatı, kültürü, tefekkür dünyası anlaşılamaz. Edebiyat araştırmacılığımız Türk kültürünü anlama ve yorumlama noktasında hâlâ çok önemli donanımlardan mahrumdur. 

Biz burada samimi, belki acemi, fakat bir ihtiyaca tekabül ettiğini düşündüğümüz çalışmalara ve araştırmalara ihtiyaç olduğunu düşünüyoruz ve zaman zaman bu yazılar aracılığıyla da bunları dile getirmeyi istiyoruz.
 

Edebiyat Meseleleri - Yasin Şen
İLGİLİ HABER
Edebiyat Meseleleri - Yasin Şen

# edebiyat meseleleri# yasin şen
EDİTÖR
Afyon Kent Haber
Afyon Kent Haber
  • YORUMLAR
adlı kullanıcıya cevap x
ANASAYFAYA DÖNMEK İÇİN TIKLAYINIZ
İlginizi Çekebilir
Minik Ellerden Annelere Dokunan Hediye
Minik Ellerden Annelere Dokunan Hediye
Osmanlı'nın İhtişamı Kumaşlarda Hayat Buldu
Osmanlı'nın İhtişamı Kumaşlarda Hayat Buldu
Başmakçı'da Minik Eller Fidanları Toprakla Buluşturdu
Başmakçı'da Minik Eller Fidanları Toprakla Buluşturdu
AKÜ'de Dijital Bağımlılık Masaya Yatırıldı:
AKÜ'de Dijital Bağımlılık Masaya Yatırıldı: "Sanal Dünyanın Gerçek Bedeli"
Çok Okunan Haberler
Afyonkarahisar'ın sevilen esnaflarından Alim Yılmaz vefat etti
Afyonkarahisar'ın sevilen esnaflarından Alim Yılmaz vefat etti
Afyonkarahisar'da Taşpınar Ailesinin Acı Günü
Afyonkarahisar'da Taşpınar Ailesinin Acı Günü
Afyonkarahisar'da Güngör, Öksüz ve Altun Ailelerinin Acı Günü
Afyonkarahisar'da Güngör, Öksüz ve Altun Ailelerinin Acı Günü
Afyonkarahisar'da Kardeş Kavgası Kanlı Bitti: 3 Yaralı, 1 Gözaltı
Afyonkarahisar'da Kardeş Kavgası Kanlı Bitti: 3 Yaralı, 1 Gözaltı
Afyon Cenaze İlanı: Demirci Ailesinin Acı Günü
Afyon Cenaze İlanı: Demirci Ailesinin Acı Günü
Afyon Cenaze İlanları: 10 Mayıs 2025
Afyon Cenaze İlanları: 10 Mayıs 2025
Son Yorumlananlar
Afyonkarahisar’da Bir İlk: Cezaevindeki Çocuklar İçin Anaokulu
Afyonkarahisar’da Bir İlk: Cezaevindeki Çocuklar İçin Anaokulu
MÜSİAD’dan Evlenecek Gençlere Özel İndirimler: Afyonkarahisar’da Aileler Destekleniyor
MÜSİAD’dan Evlenecek Gençlere Özel İndirimler: Afyonkarahisar’da...
Emirdağ'a 4 Büyük Yatırım: Sağlık ve Eğitimde Dev Adım
Emirdağ'a 4 Büyük Yatırım: Sağlık ve Eğitimde Dev Adım
İstanbul'da gemi ile teknesi çarpıştı!
İstanbul'da gemi ile teknesi çarpıştı!

Ana Sayfa
Afyon Haber
Afyon İş İlanları
Gündem
Asayiş
Siyaset
Spor
Ekonomi
Son Depremler
İslam
Sağlık
Dünya
Bölge
Türkiye
Magazin
Eğitim
Sanat
Alışveriş
Vefatlarımız
Köşe Yazarları
Foto Galeri
Biyografiler
Günün Haberleri
Arşiv
Anketler
Hava Durumu
Gazete Manşetleri
Nöbetci Eczaneler
Namaz Vakitleri
  • Asayiş
  • Bölge
  • Dünya
  • Eğitim
  • Ekonomi
  • Gündem
  • Sağlık
  • Sanat
  • Siyaset
  • Spor
  • Türkiye
  • Vefatlarımız
  • Foto Galeri
  • Köşe Yazarları
  • Biyografiler
  • Günün Haberleri
  • Arşiv
  • Anketler
  • Hava Durumu
  • Gazete Manşetleri
  • Nöbetci Eczaneler
  • Namaz Vakitleri
Google Play
ücretsiz indirin

  • Rss
  • Sitene Ekle
  • Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri
  • Hakkımızda

Son dakika Afyon haberlerini doğru, güvenilir ve tarafsız gazetenizde takip edin, Afyon gündeminden haberiniz olsun. Afyon Kent Haber'in tüm hakları saklıdır.

Yazılım: Tumeva Bilişim

AfyonketnHaber