Borçlulara Yeni Umut: Devletten Kapsamlı Borç Yapılandırması Yolda
Türkiye'de kamu alacaklarının yeniden düzenlenmesi, ekonomik istikrarı desteklemek ve vatandaşların mali yükünü hafifletmek adına kritik bir rol oynuyor. 2025 yılına girerken, vergi ve prim borçları için yeni bir yapılandırma beklentisi artarken, düzenlemenin kapsamı ve başvuru detayları merak konusu oldu. İşte beklenen yasal düzenlemeye dair en güncel bilgiler ve olası senaryolar.
Vergi ve Prim Borçlarında Yeni Bir Dönem: Beklentiler Yükseliyor
Ülke ekonomisindeki güncel gelişmeler, kamu borçlarının yeniden yapılandırılması konusunu tekrar gündeme taşıdı. Vergi dairelerine ve Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) olan borçların belirli koşullar altında yeniden yapılandırılması, ödeme kolaylıkları sağlanması veya faiz indirimleri uygulanması, geçmiş dönemlerde olduğu gibi 2025 yılı için de güçlü bir ihtimal olarak öne çıkıyor. Bu tür düzenlemeler, genellikle ekonomik dalgalanmaların yaşandığı dönemlerde veya tahsilat oranlarının düşüş gösterdiği süreçlerde, hem kamu gelirlerini artırmak hem de vatandaşların mali sıkıntılarını hafifletmek amacıyla hayata geçiriliyor.
Vergi ve Prim Borcu Yapılandırması Neleri Kapsar, Kimler Yararlanabilir?
Bir vergi veya prim borcu yapılandırması, genellikle vatandaşların ve işletmelerin devlete olan çeşitli mali yükümlülüklerini kapsar. Bu kapsamda, vergi asılları, gecikme faizleri, gecikme zamları ve idari para cezaları gibi kalemler yeniden düzenlenebilir. Potansiyel bir 2025 yapılandırma yasasından şu kesimlerin faydalanması öngörülüyor:
Vergi dairelerine borcu bulunan gerçek ve tüzel kişiler.
SGK'ya prim borcu olan işverenler ve sigortalılar.
Esnaf, çiftçiler ve serbest meslek erbabı.
Geçmiş dönemlerde faaliyeti sona ermiş veya kapanmış şirket ortakları.
Hangi Borçlar Kapsama Alınabilir?
Olası bir 2025 vergi ve prim borcu yapılandırmasında aşağıdaki borç kalemlerinin yer alması bekleniyor:
Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi borçları.
Katma Değer Vergisi (KDV), Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) gibi dolaylı ve dolaysız vergi borçları.
Tüm SGK prim borçları ve buna bağlı gecikme zammı/faizleri.
Trafik cezaları ve diğer idari para cezaları.
Belediyelere ait emlak vergisi, çevre temizlik vergisi gibi borçlar ile su borçları.
Faaliyeti sona ermiş işletmelere ait geçmiş dönem borçları.
Ancak, kanunen kasten vergi kaçırma, yasa dışı gelir elde etme veya sahte fatura düzenleme gibi ağır mali suçlara karışanların bu tür düzenlemelerden yararlanamayacağı önemle belirtiliyor.
Yapılandırma Dışında Kalabilecek Durumlar ve Kişiler
Her yapılandırma yasasında olduğu gibi, beklenen düzenlemede de belirli istisnalar bulunabilir. Genel olarak, aşağıdaki durumlar ve kişiler yapılandırma kapsamı dışında tutulur:
Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilmiş bilerek vergi kaçırma suçunu işleyenler.
Sahte belge düzenleme veya kullanma eylemlerinde bulunanlar.
Kara para aklama veya kayıt dışı büyük miktarda gelir elde etme gibi yasa dışı faaliyetlere karışanlar.
Yasa yürürlüğe girdikten sonra belirlenen başvuru süresi içinde başvuru yapmayanlar.
Ayrıca, bazı özel tüketim vergisi kalemleri gibi belirli vergi türleri de yapılandırma kapsamı dışında bırakılabilir.
Son Kapsamlı Yapılandırma ve 2025 Senaryoları
Türkiye'de en son kapsamlı borç yapılandırması, 2023 yılında yürürlüğe giren 7440 sayılı Kanun ile gerçekleşmişti. Bu düzenleme, geniş bir borç yelpazesini (vergi, SGK prim borçları, trafik cezaları, öğrenim kredileri ve belediye borçları) kapsayarak taksitlendirme ve faiz/gecikme zammı indirimleri sunmuştu. Ancak bu yapılandırma süreci tamamlandı.
Mevcut ekonomik göstergeler ve tahsilat verileri, 2025'te yeni bir yapılandırmanın gündeme gelme olasılığını güçlendiriyor. Uzmanlar, yüksek enflasyon ortamının devam etmesi ve kamu alacaklarının tahsilatında yaşanan zorlukların, yeni bir düzenlemeyi kaçınılmaz kılabileceği görüşünde. Muhtemel yeni yasal düzenlemenin, 7440 sayılı Kanunu model alarak benzer veya daha geniş bir kapsam sunması bekleniyor.
Olası Yeni Düzenlemenin İçeriği ve Başvuru Süreci
Finans otoritelerine göre, 2025 yılında çıkması beklenen olası yeni düzenleme şu unsurları içerebilir:
Geniş Kapsamlı Vergi ve Prim Borcu Yapılandırması: Daha önce kapsam dışı kalan bazı borç türlerinin de dahil edilmesi.
Pişmanlıkla Beyan Fırsatı: Mükelleflere, daha önce beyan etmedikleri vergisel yükümlülüklerini faizsiz veya indirimli faizle beyan etme imkanı sunulması.
Varlık Barışı Benzeri Uygulamalar: Yurt içi veya yurt dışındaki varlıkların beyan edilerek vergisiz veya düşük vergiyle ekonomiye kazandırılması.
Faiz ve Gecikme Zammı İndirimi: Anapara üzerinden belirlenecek oranlarda gecikme zammı ve faizi indirimi.
Uzun Vadeli Taksit Seçenekleri: Borçların, 18 ila 36 ay arasında değişen vadelerde taksitler halinde ödenmesine olanak sağlanması.
Yeni bir yapılandırma yasası yürürlüğe girdiğinde, başvuru süreçlerinin dijital kanallar üzerinden hızla tamamlanması bekleniyor. Vatandaşlar, başvurularını büyük olasılıkla İnteraktif Vergi Dairesi (ivd.gib.gov.tr), e-Devlet Kapısı veya fiziki olarak vergi daireleri aracılığıyla yapabilecekler. Yapılandırmanın geçerliliğini koruması açısından, belirlenen ilk taksitin süresi içinde ödenmesi büyük önem taşıyacak.