Diyarbakır İlinin Eski Adı

Diyarbakır: Binlerce Yıllık Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Dikkat Çekiyor

Diyarbakır, Güneydoğu Anadolu'nun ortasında, Dicle Nehri'nin 100 m yüksekliğinde, Mezopotamya'nın kuzeyinde yer alır. Tarihin derinliklerinde kurulan bu şehir, çevresindeki yüksekliklerle çevrili bir havzada bulunur. Doğu ve batıyı birleştiren stratejik bir konumda bulunan Diyarbakır, tarih boyunca birçok medeniyetin izlerini taşıyan önemli bir merkez haline gelmiştir.

Yerleşim tarihi kesin olmasa da şehrin kökleri M.Ö. 3 binlere kadar uzanır. Mezopotamya'nın "Bereketli Hilal"i olarak adlandırılan bölgenin tam ortasında bulunan Diyarbakır, Dicle Nehri'nin verimli toprakları sayesinde uygarlıkların doğuşuna ve gelişimine tanıklık etmiştir.

Diyarbakır, tarih boyunca farklı krallıkların egemenliği altına girmiş ve farklı adlarla anılmıştır. Asur hükümdarı Adad Nirari I döneminde "Amidi" veya "Amedi" olarak geçen şehir, Roma kaynaklarında "Amid" veya "Amida" olarak anılmıştır. İslam döneminde ise "Kara Amid", "Kara Hamid" gibi isimler kullanılmış, Cumhuriyet dönemiyle birlikte "Diyarbekir" son olarak da "Diyarbakır" adını almıştır.

Arkeolojik çalışmalar, Diyarbakır çevresinde Paleolitik ve Mezolitik döneme ait yaşam izleri bulunduğunu göstermektedir. Bismil'de yer alan Körtiktepe'de Neolitik döneme ait izler bulunmuş ve bu dönemin tarım ve yerleşik hayata geçişini yansıtan önemli buluntular elde edilmiştir.

Diyarbakır, tarih boyunca çeşitli imparatorlukların egemenliğine girmiş, sık sık el değiştirmiştir. İskitler, Medler, Persler, Roma, Sasaniler, Bizans, Araplar ve daha birçok medeniyet şehirde etkili olmuştur. Uzun kuşatmalar, savaşlar ve anlaşmalar sonucunda Diyarbakır birçok kez sahiplik değiştirmiştir.

Müslüman Araplar'ın 639 yılında şehri fethetmesiyle Diyarbakır İslam hakimiyetine girmiştir. Bizans döneminde MarToma kilisesi Ulu Cami'ye dönüştürülmüş ve şehirdeki dini yapılar yeniden şekillenmiştir. Abbasi, Selçuklu, Artukoğulları, Akkoyunlu ve Osmanlı dönemleri boyunca Diyarbakır'ın kültürel ve ticari önemi artmıştır.

Osmanlı döneminde Yavuz Sultan Selim'in Diyarbakır'ı Osmanlı topraklarına katmasıyla şehir büyük bir eyalet merkezi haline gelmiştir. Kanuni Sultan Süleyman döneminde ise Amid İç Kalesi genişletilmiş, su kemerleri inşa edilmiş ve Diyarbakır'ın alt yapısı güçlendirilmiştir.

Diyarbakır'ın zengin tarihi, kültürel mirası ve stratejik konumu, şehri bölgenin önemli merkezlerinden biri haline getirmiştir. Uzun yıllar boyunca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapan Diyarbakır, bu tarihi birikimiyle günümüzde de dikkat çekmektedir