Bakan Koca: 18 yaş üstüne aşılama başlıyor

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Bilim Kurulu toplantısının ardındannda koronavirüs gündemindeki son ilerlemelere dair açıklamalarda bulundu.

Bakan Koca, cuma günü itibarıyla 18 yaşından gün almış olan her bireyin aşı randevusu alabileceğini, 18 yaş altı süreğen rahatsızlığı, ek rahatsızlığı olanların da 1 hafta 10 gün içersinde aşılanabileceğini açıkladı.

Bakan Koca’nın açıklamalarından öne çıkanlar şu şekilde:

Koronavirüs küresel salgını yanında çoğu zorluğu getirdi. Bu hali 4 seksiyon halinda ele alabiliriz. Salgın hastalık ülkemize ulaşmada evvelce ilk devrei, yani salgına hazırlık, karantina ve önlemlerin neler olabileceğiyle alakalı devredi. Bu aşamada aldığımız tedbirler 3 ay kazandırdı bize.

2. bölüm ise tanımadığımız bu düşmandan nasıl korunacağımızı öğrenmekle uğraşma devresiydi.Bu devrede salgın idaresi ve çalışma rehberleriyle salgın devresininde denetimli sosyal hayatın nasıl olabileceğine odaklandık. Bu devrede dijital altyapımız çok süratli netice almamızı sağladı.

Üçüncü devre ise hastalıkla mücadele devreiydi. Salgın geliştikçe bu sefer hastaları nasıl tedavi edebileceğimizi öğrenmeye başladık ve bu bölgede çok canımız yandı.

Güçlü sağlık altyapımız dünyada görünen koridorlarda hastaların entübe edildiği manzaralardan bizi korudu. Ülkemizde salgın süresince hiç altyapı eksikliği yaşamadık. Bir de en büyük gururumuz sağlık çalışanlarımız var. Salgın idaresinin en zorlu günleri bu günlerdi. Birazdan bu devresinin açtığı hasarla alakalı birtakım verileri paylaşacağım.

Dördüncü seksiyon ise aşılama programımızın başladığı, salgının gerileyip insanlığın ve bilimin kazanmaya başladığı aşama. Şu an bu aşamadayız ve salgının kısa sürede biteceğine inancım tam.

Sizlere üçüncü bölgede yaşadıklarımızın neticelerinde birtakım misaller vereceğim. Salgın süresince salgından aşağı yukarıyayaya 50 bin insanımızı kaybettik. Salgın nedeniyle ertelenen sağlık hizmetleri nedeniyle hayat sürdüğümüz kayıp ise bundan çok daha büyük. Mesela, kalp krizi teşhisleri salgın devresininde yüzde 56 azalmasına karşın kalp krizine bağlı ölümler yüzde 10’dan çok artış gösterdi.

Bu halin asli nedeni salgın devresininde sağlı hizmetine ulaşımın yavaşlaması ya da salgın dışındaki sebeplerden hastanelere gitmekten imtina edilmesidir.

Dördüncü seksiyon ise aşılama programımızın başladığı, salgının gerileyip insanlığın ve bilimin kazanmaya başladığı aşama. Şu an bu aşamadayız ve salgının kısa sürede biteceğine inancım tam.

SALGINDAN 50 BİN İNSANIMIZI KAYBETTİK

Sizlere üçüncü bölgede yaşadıklarımızın neticelerinde birtakım misaller vereceğim. Salgın süresince salgından aşağı yukarıyayaya 50 bin insanımızı kaybettik. Salgın nedeniyle ertelenen sağlık hizmetleri nedeniyle hayat sürdüğümüz kayıp ise bundan çok daha büyük. Mesela, kalp krizi teşhisleri salgın devresininde yüzde 56 azalmasına karşın kalp krizine bağlı ölümler yüzde 10’dan çok artış gösterdi.

Bu halin asli nedeni salgın devresininde sağlı hizmetine ulaşımın yavaşlaması ya da salgın dışındaki sebeplerden hastanelere gitmekten imtina edilmesidir.

COVID-19 ölümlerini DSÖ’nün belirleme ettiği kıstaslara göre belirleme edip 50 bin kaybımız var derken en az bir bu kadar vatandaşımızı daha kaybettik. Bugün küresel ölçekte en az 3.9 milyon insan Kovid-19 nedeniyle hayatını kaybetti fakat doğrulanmamış vakalar ve dolaylı nedenlerle 10 milyonun üstünde ölüm de Kovid-19 ve onun yıkıcı tesirleri bulunduğu değerlendiriliyor.

Gelecek 3 sene süresince hastalığı geçirmiş şahıslarda ne tür yan rahatsızlıklar çıkacağı belirleme edilemese de sahip olunan ölümlerin 3-4 katı kadar daha kayıp beklendiği belirtilmektedir. Hastalığı geçirdikten ve tamamıyla iyileştikten 45 gün ardındannda yaşanan ölüm olaylarını incelediğimizde bilhassa 65 yaş üzeri takımda vefat sasenearının 2 kattan çok arttığını belirleme ettik.

Bütün bu vahim tabloya karşın umudumuzu diri tutacak güzel ilerlemeler de var. Mesela aşılarımızın hastalık nedeniyle gerçekleşen ölümleri çok mühim sayıda sınırladığına tanık oluyoruz. Aşılanarak salgın günlerini aşacağımız görünüyor. Dünyanın en süratli aşılama programlarından birini yürütüyoruz. Aşı olsun yeter, günde 1.5 milyon aşı yapabiliriz dediğimde inanmayanlar vardı, canları sağ olsun.

AŞILAMADA YENİ SAFHA

Biz bilhassa şu devrede süratle 18 yaş ve üzeri olan vatandaşımızı aşılamak istiyoruz. Bunu ne kadar erken devrede yapabilirsek toplumsal bağışıklığı o kadar erken sağlamış olabileceğimizi ve ülkemize girme olsılığı olan mutasyonlara da erken devrede bir çözüm olacağına inanıyoruz.

Cuma günü itibarıyla 18 yaşından gün almış olan tüm vatandaşlarımızı tanımlamış olacağız. Yani cumadan itibaren 18 yaşından gün almış olan herkes randevu alabilir olacak.

Bizim hedefimiz 18 yaş üstü aşılanabilir olma hali olan, yani hastalığı geçirenleri düşündüğümüzde 55 milyona yakın vatandaşımız bulunduğunu, 55 milyona yakın vatandaşımızı da Kurban Bayramı’na kadar en az yüzde 70’inin en az bir doz aşılanmış olmasını sağlamak istiyoruz.

YERLİ AŞININ SINOVAC’IN FAZ-3 ÇALIŞMALARINDA KULLANIMI

Faz-3 çalışması 40 bin 800 birey üstünde yapılacak. Plasebo yerine kıyaslamalı olarak Sinovac’la bir arada gerçekleşiyor olacak. Hem de Macaristan, Azerbaycan, Kırgızistan’da da faz-3 çalışması yapılmış olacak. İlave birkaç ülkeyi daha katmaya çalışıyoruz, görüşmeler devam ediyor. 29 merkezde 40 bin 800 birey üstünde yapılacak.

DELTA VARYANTI

Delta plus ile alakalı ülkemizde görüldüğünü bilmiyoruz, belirleme etmedik. Delta varyantıyla alakalı ülkemizde şu ana kadar 134 vakamız oldu. Toplam 16 ilimizde görüldü. İllerde dağılımı giderek artmaya başladı. Ağırlıklı olarak İstanbul’da görüldü. 134 olayın 82’si İstanbul’da, Düzce’de 18, Van’da 8, Ankara’da 4, İzmir’de 3, başka illerimizde de 1-2 şeklinde olmak üzere toplam 16 ilimizde görüldü.

Çok ciddi bir seviyesin olmadığını biliyoruz ama her geçtiğimiz gün artabileceğinden kaygı ediyoruz. Aşıların bu varyanta da tesirli bulunduğunu biliyoruz. 2 dozla Delta varyantına daha kuvvetli tesirnin bulunduğunu da biliyoruz.

AŞI TAKVİMİ

Şu ana kadar bize Sinovac aşısının 100 milyon dozu gelmesi gerekiyordu, en geç nisan sonunda. Şu ana kadar gelen aşı miktarı 34 milyon.

BioNTech 4.5 milyon gelmişti mart sonuna kadar. Devamında, haziranda 30 milyon doz aşının gelmesi şeklinde sözleşme yapmıştık, eylül sonuyla 120 milyon. Bu 30 milyondan 20 milyon aşı şu ana kadar gelmiş oldu. Pazartesi ve salı 5 milyon daha gelmiş olacak. Belki 30 milyona neticelanmış olması temmuzun ilk 3-4 günü içersinde olabilir.

Uğur Hoca da bu noktada titizlikte üstünde durmaya gayret ediyor. 30 milyonun tamamlandıktan sonra ülkemize gelişinin daha iyi olabileceğini, ben başta olmak üzere sorumuzun aşı olacağını, aşı gündeminden çıkmak amacıyla 30 milyon aşıdan sonra daha çok üretim ve ar-ge olmak üzere başka hususları bahsetmek üzere sıhhatli olacağını söyledim. Kendileri de galiba bayramdan sonra gelmiş olacak. Sputnik’ten de 400 bin doz geldi, testleri gerçekleşiyor.

VE 2. DOZDAN SONRA HASTANEYE YATIŞ ORANLARI
Rapiel doz etik kurulundan geçti. Sinovac, Biontech ve Turkovac aşımızı gerçekleştirmek üzere bir çalışma başlatıldı. Aşının tesirnliğiyle alakalı çalışma yayına hazır duruma getirilme noktasına geldi. Ama ben önden şunu söyleyebilirim: Yaş arttıkça, ek hastalık arttıkça koruyuculuğun giderek azaldığını görüyoruz. Ama genç yaş grubunda ek hastalığı olmayan şahıslarda bu koruyuculuk çok daha yüksek.

DELTA VARYANTI GÖRÜLEN ÜLKELERE EK TEDBİR OLUR MU?

1 Temmuz itibarıyla karantina kararımızı daha detaylandıracağız, birtakım ülkelere yasak koymak da gerekebilir. Rusya’dan gelenler dahil olmak üzere, son 48 saatte antijen, 72 saatte PCR kesinlikle istiyoruz. Bunun dışında bilhassa yurtdışından gelenlerle alakalı örneklem yöntemiyle PCR çalışıyoruz. Bizim örneklem yöntemiyle süregelen yaptığımız testlerde bir artış seviyesi giderek halin kötüye doğru miktarlarını arttığını hissettiğimizde gereği yapılmış olur.

KISITLAMALAR KALKTIKTAN SONRA VAKA ARTIŞI ÖNGÖRÜLÜYOR MU?

Kısıtlamaların devre dışı kalmasıyla ya da azaltılmasıyla bir arada bu devrede vakaların hareketlilikle bir arada temasla bir arada çok arttığını biliyoruz. Normalde bu kısıtlamaların kaldırılmasıyla bir arada düşüşün stabil bir devreye girdiğini görüyoruz. Vakalar 5-6 bin bandında sabit kalmaya başladı. Bu hareketliliğin artışıyla bir arada genellikle yukarıyayaya çıkış eğilimini görmüş oluruz. Ama bu devrede yukarıyayaya çıkıştan ziyade daha sabit kaldığını, bu devrede yoğun aşılama yaptığımızı, aşının tesirlerinin de 14 günden sonra oluştuğunu biliyoruz. Aşının tesirleriyle yukarıyayaya çıkışın baskılandığı kanaatindeyiz.

MASKELER NE ZAMAN ÇIKACAK?

Önümüzdeki devrede mecburi olmadıkça kısıtlama gerçekleştirmek istemiyoruz. Mesafe korunabiliyorsa o halde maskeyi takmanız gerekmez, kapalı alanda da olabilir bu. Ama mesafenin korunmadığı açık alanlarda da maskeyi takmanız esasen mecburi oluyor. Aşılamanın en az %70 bulunduğu devrede maskelerden de bundan sonra kurtulabiliriz diye düşünüyorum. Gençlerimizin de bağışıklık kazanmasıyla üniversitelerin çok kolay, rahat açılabileceğini söylemek istiyorum.

3 BÜYÜKŞEHİRDE VAKA DURUMU

Ankara’daki vakaların İstanbul’a göre biraz daha yüksek bulunduğunu söyleyebilirim. Aşılamanın Ankara’da miktar olarak İstanbul’dan daha yoğun bulunduğunu görüyoruz.

AŞILAMAYA NASIL DEVAM EDİLECEK

55 milyonu en az 1 doz aşıyı gerçeklştirmeyi erken devrede hedefliyoruz. Aşı yönünden 6 haftada yapıldığı amacıyla bir problem yok. Sadece Biontech amacıyla her ay ortalama 30 milyon doz aşının gelecek. Kaldı ki biz şu ana kadar 28 milyon doz Sinovac yaptık ve şu an elimizde 6 milyon daha Sinovac aşısı var. Önümüzdeki 3-4 hafta içersinde daha da artacak. 34 milyona 120’yi ek etmiş olun. Elimizde yeteri kadar doz var.

18 YAŞ ALTI NE ZAMAN AŞILANACAK?

18 yaş altı amacıyla Bilim Kurulu dünyadaki çalışmaları, programları değerlendiriyor. Ülkelerden ülkelere göre değişik yaklaşımlar var. 18 yaş altı süreğen rahatsızlığı, ek rahatsızlığı olan çocuklarımızı, gençlerimizi 1 hafta 10 gün içersinde aşılamaktan yanayız.

AŞININ YAN ETKİLERİ

Aşının yan tesirlerini aktaran Bilim Kurulu Üyesi Ateş Kara’nın konuşması şu şekilde;

Ülkemizde aşının yan tesirleri çok yakın takip ediliyor. Aşı ardından istenmeyen tesir izlem sistemi yardımıyla bu veriler toplanarak değerlendiriliyor. Aşılardan sonra gördüğümüz yan tesirleri şu şekilde söylememiz lazım; bir tanesi aşının yapıldığı yerdeki yan tesirler, şişlik, kızarıklık, ağrı gibi.

Her iki türdeki aşının yan tesirleri de 24 saatten çok uzun sürmüyor. 100 şahıstan 8’inde 2 gün kadar kolda ağrının devam ettiğini görüyoruz. Bütün bedeni tesirleyen yorgunluk, halsizlik gibi tesirler de görülebiliyor. Aşı olanların yüzde 10 ila 15’inde görülen tesirler bunlar. Bunların hiçbiri kalıcı değil. Bu tesirler arasında baş ağrısı, çok enderen 3 gün kadar sürüyor. 1000 ila 1200 bireyde 1-2 bireyde 24 saat kadar kendini ciddi şekilde halsiz ve yorgun hissedebiliyor.